Logo do desenfreo do Entroido entramos na Coresma, dando paso a un momento de recollida e reflexión coa chegada da Semana Santa onde o noso folclore ten un lugar importante e destacado.
Os cantos de Sema Santa -tamén coñecidos como ‘cantos das cruces’ na comarca da Ulla- realízanse no xoves e venres santo. Como seu nome indica, nun principio tiñan lugar no exterior da igrexa, no adro, facendo o viacrucis de representación e subida ó Monte Calvario. Co tempo e, por diferentes motivos como as protestas dos maiores que non podían seguir os actos debido á súa extensión -trece cruces- ou as inclemencias do tempo, foron pasando ó interior das basílicas onde participan todos máis comodamente. Esta mudanza ao interior dos recintos relixiosos non evitou que se seguisen a manter as tradicións percorrendo cada estación e deténdose xunto dela, momento no que se cantan estas pezas. Cada interpretación lembra, un por un, os momentos da paixón de Cristo nun acto que no seu conxunto rememora a historia cristiá a través destas cancións que, basicamente, describen a imaxe de cada estación (cada parada que fixo Xesús).
As estacións son: trece pequenas representacións que corresponden cos trece momentos da paixón de Xesucristo, ben realizados en grupos escultóricos ou de pintura sobre lenzo, onde se observan con claridade os momentos máis destacables. En tempos pasados, onde a maioría da xente non sabía nin ler nin escribir, a execución desta actividade cumpre un papel importante na extensión da palabra de Deus entre os fieis. Estas imaxes axudaban a entender a liturxia na Semana Santa.
Desde A Regionalista procuramos darlle vida a unha pequena mostra oral, reducida, onde destacamos os momentos máis importantes da paixón: prendemento, flaxelación, Xesús carga coa cruz, coroación de espiñas (…) e, finalmente, a crucifixión.
Como a gran maioría dos cantos eclesiásticos estaban en castelán, con palabras e trazos dialectais propios da zona da Ulla, así os executamos. Nunha celebración cristiá en toda regra, transformada polos fregueses, as cantigas son de ton solemne, acordes co acto a celebrar, de melodía monótona, repetitiva e moi sinxela. Neste caso concreto consta de copla e estribillo: cada copla narra o momento da estación aparecendo intercaladamente o estribillo, que axuda a cambiar entre elas. Ao final este aparece pechando con certa énfase a composición, coincidindo coa morte de Xesús na cruz, nun momento en que se fan soar as carracas dende o fondo a igrexa (lugar que ocupan os homes) e desatando un son enxordecedor en todo o interior do recinto que axuda a teatralizar máis o momento da devandita morte, cando o ceo se cobre e forma unha gran treboada.
As carracas son un instrumento percutivo elaborado en madeira autóctona (castiñeiro, carballo…) que os mesmos rapaces construían e empregaban en diversos actos, alén do visto, por exemplo no Entroido. Sendo un trebello exclusivamente masculino en canto ó seu uso, cumpría un papel fundamental en Semana Santa: por un lado contribuía -como dixemos- a lle dar máis viveza á representación do acto da morte de Xesús e, ao mesmo tempo, facía máis atractiva a afluencia da mocidade para participar nestes actos. Este aliciente de tocar dentro da igrexa neste tipo de representacións hoxe en dia está case desaparecido ou mesmo prohibido .
A vestimenta, ata hai ben pouco, era loito rigoroso. As mulleres e mociñas ían todas cubertas coas mellores galas, dábanse a ver fermosas mantillas de velo e pasamanería; grazas ó uso tan recente das mantillas son moitas as que se conservan.
Estes cantos, que tamén forman parte da nosa cultural oral, están a perderse pois xa non se cantan nos oficios da Semana Santa e a súa consecuencia é a desaparición. A rotura interxeracional de transmisión oral –de pais a fillos- faise patente e con ela moitas composicións quedan no esquecemento. En concreto, esta peza puidemos recompilala grazas á Srª. Antonia Sánchez, natural do concello de Teo, e quen aos seus 90 anos recordou para nós os cantos eclesiásticos que ela aprendeu dos seus avós na igrexa por estas datas.
Os cantos de Sema Santa -tamén coñecidos como ‘cantos das cruces’ na comarca da Ulla- realízanse no xoves e venres santo. Como seu nome indica, nun principio tiñan lugar no exterior da igrexa, no adro, facendo o viacrucis de representación e subida ó Monte Calvario. Co tempo e, por diferentes motivos como as protestas dos maiores que non podían seguir os actos debido á súa extensión -trece cruces- ou as inclemencias do tempo, foron pasando ó interior das basílicas onde participan todos máis comodamente. Esta mudanza ao interior dos recintos relixiosos non evitou que se seguisen a manter as tradicións percorrendo cada estación e deténdose xunto dela, momento no que se cantan estas pezas. Cada interpretación lembra, un por un, os momentos da paixón de Cristo nun acto que no seu conxunto rememora a historia cristiá a través destas cancións que, basicamente, describen a imaxe de cada estación (cada parada que fixo Xesús).As estacións son: trece pequenas representacións que corresponden cos trece momentos da paixón de Xesucristo, ben realizados en grupos escultóricos ou de pintura sobre lenzo, onde se observan con claridade os momentos máis destacables. En tempos pasados, onde a maioría da xente non sabía nin ler nin escribir, a execución desta actividade cumpre un papel importante na extensión da palabra de Deus entre os fieis. Estas imaxes axudaban a entender a liturxia na Semana Santa.
Desde A Regionalista procuramos darlle vida a unha pequena mostra oral, reducida, onde destacamos os momentos máis importantes da paixón: prendemento, flaxelación, Xesús carga coa cruz, coroación de espiñas (…) e, finalmente, a crucifixión.Como a gran maioría dos cantos eclesiásticos estaban en castelán, con palabras e trazos dialectais propios da zona da Ulla, así os executamos. Nunha celebración cristiá en toda regra, transformada polos fregueses, as cantigas son de ton solemne, acordes co acto a celebrar, de melodía monótona, repetitiva e moi sinxela. Neste caso concreto consta de copla e estribillo: cada copla narra o momento da estación aparecendo intercaladamente o estribillo, que axuda a cambiar entre elas. Ao final este aparece pechando con certa énfase a composición, coincidindo coa morte de Xesús na cruz, nun momento en que se fan soar as carracas dende o fondo a igrexa (lugar que ocupan os homes) e desatando un son enxordecedor en todo o interior do recinto que axuda a teatralizar máis o momento da devandita morte, cando o ceo se cobre e forma unha gran treboada.
As carracas son un instrumento percutivo elaborado en madeira autóctona (castiñeiro, carballo…) que os mesmos rapaces construían e empregaban en diversos actos, alén do visto, por exemplo no Entroido. Sendo un trebello exclusivamente masculino en canto ó seu uso, cumpría un papel fundamental en Semana Santa: por un lado contribuía -como dixemos- a lle dar máis viveza á representación do acto da morte de Xesús e, ao mesmo tempo, facía máis atractiva a afluencia da mocidade para participar nestes actos. Este aliciente de tocar dentro da igrexa neste tipo de representacións hoxe en dia está case desaparecido ou mesmo prohibido .A vestimenta, ata hai ben pouco, era loito rigoroso. As mulleres e mociñas ían todas cubertas coas mellores galas, dábanse a ver fermosas mantillas de velo e pasamanería; grazas ó uso tan recente das mantillas son moitas as que se conservan.
Estes cantos, que tamén forman parte da nosa cultural oral, están a perderse pois xa non se cantan nos oficios da Semana Santa e a súa consecuencia é a desaparición. A rotura interxeracional de transmisión oral –de pais a fillos- faise patente e con ela moitas composicións quedan no esquecemento. En concreto, esta peza puidemos recompilala grazas á Srª. Antonia Sánchez, natural do concello de Teo, e quen aos seus 90 anos recordou para nós os cantos eclesiásticos que ela aprendeu dos seus avós na igrexa por estas datas.