Como ben recorda Manuel Pombo García, o primero instrumento musical que tivo na man foi unha harmónica, daquela o trebello estrela entre os cativos:

Con seis anos xa andaba practicándome coa harmónica dun veciño, xa que por aquel entón non estaba ó alcance de todos, por pouco diñeiro que custara non deixaba de ser un enredo e caprichopara un rapaz. Co tempo, e como di o refrán: `O que a persegue a consegue´. Tanto insistía na casa en que me mercaran unha que ó fin cumpriuse, iso si grazas a unha cabra que pariu dous cabritiños, entre uns cartos que puxo miña nai e outros de miña irmá mercáronme a miña primeira harmónica na vila de Santiago, na zona vell anunha ferretería. Onde dei o meu primeiro concerto, o ferreteiro preguntou se sabía tocar, pois claro, collín nin curto nin preguiceiro comecei a tocar, o caso é que non debín de facer tan mal, pois aquel señor regalouma, non lles cobrou nada por ela e eu moi contento e miña nai moito máis.

Anos máis tarde souben que aquel home me regalara a hamónica era o Sr. Bernardo, o pai de Farruco o humorista.

Principalmente este é un instrumento de lecer individual, por excelencia dos máis pícaros, aínda que coñecemos casos de dúos de harmónica que amenizaban festas de forma altruístas, mesmo chegou a ser usado para facer foliadas xa que se presta para tocar calquera ritmo e melodía, tanto soltos como agarrados, dependendo dos límites do propio intéprete.

Realmente existen verdadeiros mestres autodidactas deste instrumento, sorprende como son capaces de facer a melodía e acompañamento rítmico básico, simulando os baixos dun acordeón, grazas a movementos áxiles de lingua matizan o paso do aire das cordas vocais cara á embocadura, cortes momentaneos coincidindo co ritmo da melodía sempre sen interferir na mesma.

Escoitaremos un fragmento melódico titulado `O valse dos vellos´ interpretado maxistralmente polo Sr. Pombo, nel podemos apreciar o xogo dos baixos no conxunto da melodía, recurso moi empregado por aqueles que dominan con experiencia o instrumento.

A chegada dos acordeóns a Galicia- primera metade do século XIX- provoca unha pequena revolución, convértense no animador por excelencia de bailes, estendéndose dunha maneira moi rápida alcanzando unha gran presenza no país, grazas a que souberon adaptarse moi ben ao noso folclore. Sabemos que están moi ligados aos bailes agarrados (valses, mazurcas, polcas,..)xa que eran os máis solicitados naquel momento pola mocidade pero tamén se fan un grande oco nos bailes soltos propios como muiñeiras e jotas.

Os inicios dos acordeonistas teenses déronse fundamentalmente cos devanditos acordeóns diatónicos, que son os que se coñecián naquel momento. Co tempo, moitos abandonaron o sistema de «botóns» cando descobren o de piano, cun manexo cómodo e a maiores máis accesibles economicamente. Para falar da repercusión que tivo o acordeón no concello de Teo, temos que mencionar unha figura singular, a do Sr. Francisco, de Castres-Oza, alcumado o –Madanelo-

moi coñecido entre toda a poboación polo seu ben tocar e pola súa profesión » sarralleiro» percorría as aldeas arranxando todo tipo de útiles e enseres de cociña. Nos seus desplazamentos adoitaba parar nas tabernas que lle cadraban a man e interpretar de paso unhas pezas, foi asi como moitos se interesaron polo acordeón. O «Madanelo» deixaba o seu acordeón para que foran sarrallando nel, logo pasados uns días voltaba pola taberna a interesarse polos aprendices. Isto deu paso a paulatinas xuntanzas os domingos pola tarde na taberna, varios eran os acordeonistas que alí se citaban: os Srs. Sabino e Andrés Franqueiro, o Sr. Juan Alén, o Sr. Daniel Sanjurjo, os Srs. Alfonso e Manuel Blanco, …..quen ían tocando alternamente o que máis lles pracía.

Os nosos protagonistas aprenderon de vocación dun xeito autodidacta, uns dos outros, esto explica que moitísimos acordeonistas compartan case o mesmo repertorio, xa que todos beberían da mesma fonte nun inicio, aínda que a forma de interpretar sexa moi diferente pois depende moito do virtuosismo do músico en cuestión.

O repertorio componse de innumerables ritmos, sendo moi recorridos os agarrados: valses, pasodobres ou tangos; nun espazo menor atópanse as muiñeiras, xotas valseadas e pateados para bailar o solto.

En ningún dos casos citados se trata de acordeonistas ambulantes, que están á procura de esmola, senón que o tanxer no acordeón foi un entretemento que serviu como medio de interacción comunitario, estimulador dos vinculos sociais entre os veciños a través da música.

Vaia na memoria do Sr. Juan Alén e os seus compañeiros de acordeón esta jota valseada que el nos interpretou.

O Nadal é un tempo de unión familiar onde se estreitan lazos de amizade, piar base destes días tan sinalados. As datas natalicias atópanse ateigadas de diversos costumes e tradicións,  como sair a cantar panxoliñas (cantos de Nadal).

De novo a unión da comunidade fai posible realizar tales eventos, xuntarse a mocidade fai posible realizar tales eventos, xuntarse a mocidade e ir porta por porta solicitando licenza para cantar a panxoliña e logo pedir o aguinaldo, que será a recompensa con algún donativo tanto económico como de carácter alimentario, cada quen o que puidera (chourizos, algo de lacón, patacas, ovos…)

Ao rematar a cea os mozos e mozas saen dispostos a percorrer a parroquia voltando ao amencer do día. Daquela, a xente acostumada a estes eventos anuais, esperaban ansiosas a que chegaran á súa casa para cantar ´panxoliña´. Son moitas as anécdotas que se viven indo de casa en casa, nalgunhas non abrían a porta, noutras cantaban e non lles daban nada. Pola contra, outros dáballes os cartos antes de cantar e logo convidábanos a unha copa, augardente ou coñac para eles e anís ou  herbas para elas, o que axudaba a soportar mellor o frío intenso do mes de decembro e xaneiro.

Os diversos cambios producidos na sociedade, fixeron que estes costumes dos panxoleiros, de percorrer as aldeas da parroquia coas súas cantigas, desapareceran ao igual que os seus cantos que os acompañan.

Dependendo da zona onde nos atopemos, os cantos de Nadal teñen a súa escenificación propia a través de danzas, cancións…onde as diversas vestimentas engalanan estes acontecementos.

Este canto interpretado por D. Marcelino Cebey Doeyo veciño de Mazas, era cantado a bandos, o grupo de panxoleiros divídese en dous para cantar os diferentes pés, desta maneira cando uns están rematando o seu pé o outro grupo xa comenza o seguinte e así ata o remate. Estas combinacións axudan a facer máis loable o canto, xa que soen ser de certa extensión e máis se temos en conta que se van repetir ao longo da noite.